Friday, 10 March 2023
Wednesday, 8 February 2023
Thursday, 26 January 2023
Full Forms of Computer Words starting with - A
A/D : Analog to digitalAI : Artificial intelligence
ALGOL : Algorithmic Language
ALU : Arithmetic Logic Unit
AM : Amplitude Modulation
AMD : Advanced Micro Devices
ANSI : American National standards Institute
ARP : Address resolution Protocol
Full Forms of Computer Words starting with - B
Full Forms of Computer Words starting with -C
Full Forms of Computer Words starting with -D
Full Forms of Computer Words starting with -E
Full Forms of Computer Words starting with -F
Full Forms of Computer Words starting with -G
Full Forms of Computer Words starting with -H
Full Forms of Computer Words starting with -I
Full Forms of Computer Words starting with -J
Full Forms of Computer Words starting with -K
Full Forms of Computer Words starting with -L
Full Forms of Computer Words starting with -M
Full Forms of Computer Words starting with -N
Full Forms of Computer Words starting with -O
Thursday, 15 December 2022
![]() |
The Achievements of Louis XIV |
Friday, 18 November 2022
рдиाрдирдХिंрдЧ рдХी рд╕ंрдзि
29 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1842 рдХो рдЪीрди рдФрд░ рдм्рд░िрдЯेрди рдоें рд╕рдордЭौрддा рд╣ो рдЧрдпा। рдпрд╣ рд╕рдордЭौрддा рдиाрдирдХिंрдЧ рдХो рд╕рди्рдзि рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рди्рдзि рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╢рд░्рддें рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдеीं-
(рдХ) рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рдЪीрди рдХे рдкाँрдЪ рд╡рди्рджрд░рдЧाрд╣ рдХैंрдЯрди (Canton ), рдЕрдоॉрдп (Amoy) рдлूрд▓ों (Phoolon), рдиिंрдЧрдкो (Ningpo) рдПрд╡ं рд╕ंрдШाрдИ (Shanghai) рдЦोрд▓ рджिрдпे рдЧрдпे рдЬрд╣ाँ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рд╡ाрдгिрдЬ्рдпрджूрдд рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдоिрд▓ рдЧрдпा।
(рдЦ) рд╣ांрдЧрдХांрдЧ рдХा рдж्рд╡ीрдк рд╕рджा рдХे рд▓िрдП рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХो рдоिрд▓ рдЧрдпा।
(рдЧ) рд╡िрджेрд╢ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЪीрдиी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХे рд╕ंрдЧрдарди рдХो рд╣ांрдЧ рдХो рднंрдЧ рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рддाрдХि рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХो рдЪीрдиी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рд╕े рд╕ीрдзे рдХ्рд░рдп-рд╡िрдХ्рд░рдп рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рджे рджिрдпा рдЧрдпा। (рдШ) рдЪीрди рдоें рдЖрдпाрдд-рдиिрд░्рдпाрдд рдХे рд╕ीрдоा рд╢ुрд▓्рдХ рдХी рджрд░ें рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░ рджी рдЧрдИ। рдкाँрдЪ рдк्рд░рддिрд╢рдд (рдоूрд▓्рдпाрдиुрд╕ाрд░) рддрдЯ рдХрд░ рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
(рдб़) рдЪीрди рдиे рджो рдХрд░ोрдб़ рджрд╕ рд▓ाрдЦ рдбाрд▓рд░ рджेрдиा рдоाрди рд▓िрдпा। рдЗрд╕рдоें рд╕ाрда рд▓ाрдЦ рдбाрд▓рд░ рддो рдХँрдЯрди рдоें рдЕрдлीрдо рдЬрдм्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмрджрд▓े рдХ्рд╖рддिрдкूрд░्рддि, рддीрд╕ рдЬाрдЦ рдбाрд▓рд░ рд╣ाँрдЧ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХे рдкाрд╕ рдмрдХाрдпा рддрдеा рдПрдХ рдХрд░ोрдб़ рдмीрд╕ рд▓ाрдЦ рдбाрд▓рд░ рдпुрдж्рдз рдХ्рд╖рддिрдкूрд░्рддि рдеी।
(рдЪ) рдпрд╣ рдк्рд░рдмंрдз рдоाрди рд▓िрдпा рдЧрдпा рдХि рдоुрдЦ्рдп рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдФрд░ рдЪीрдиी рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХे рдмीрдЪ рдкрдд्рд░-рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХो 'рдк्рд░ाрд░्рдердиा-рдкрдд्рд░' рди рдХрд╣рдХрд░ 'рд╕рди्рджेрд╢ рдкрдд्рд░' рдХрд╣ा рдЬाрдПрдЧा।
(рдЫ) рдпрд╣ рдоाрди рд▓िрдпा рдЧрдпा рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдкрд░ рдоुрдХрджрдоें рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдХाрдиूрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдФрд░ рдЙрди्рд╣ीं рдХी рдЕрджाрд▓рдд рдоें рдЪрд▓ेंрдЧे।
(рдЬ) рдпрд╣ рднी рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ुрдЖ рдХि рдЬो рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ рдЕрди्рдп рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХो рджी рдЬाрдПрдЧी, рд╡े рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ рдЗрди्рд╣ें рднी рджी рдЬाрдПрдЧी।
рдиाрдирдХिंрдЧ рдХी рд╕ौंрдз рдЪीрди рдХे рд▓िрдП рдЕрдд्рдпंрдд рдЕрдкрдоाрдирдЬрдирдХ рд╕ाрдмिрдд рд╣ुрдИ। рдЗрд╕рдиे рдоंрдЪू рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдХрдордЬोрд░ी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░ рджी। рдпрд╣ рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдпा рдХि рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпрд╡ाрдж рдХा рд╡िрд░ोрдз рдЖрд╕ाрди рдирд╣ीं рд╣ै। рдЬिрд╕ рдЕрдлीрдо рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рдмंрдж рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдпुрдж्рдз рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा, рд╡рд╣ рдЬ्рдпों рдХा рдд्рдпों рдмрдиा рд░рд╣ा। рдк्рд░рд╕ंрдЧрд╡рд╢, рдоंрдЪ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╣ाрд░рдХрд░ рдм्рд░िрдЯेрди рд╕े рдиाрдирдХिंрдЧ рдХी рд╕ंрдзि рдХो рдЗрд╕ рд╕ंрдзि рдоें 13 рдзाрд░ाрдПँ рдеीं। рдпрд╣ рд╕ंрдзि рдЪीрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрджेрд╢ी рд╣рдорд▓ाрд╡рд░ों рдХे рд╕ाрде рд╕ंрдкрди्рди рдХी рдЧрдИ рдкрд╣рд▓ी рдЕрд╕рдоाрди рд╕ंрдзि рдеी। рдЗрд╕ рд╕ौंрдз рдоें рдоुрдЦ्рдпрддрдпा рдпрд╣ рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдХि рдХ्рд╡ांрдЧрдЪो, рдлूрдЪрдУ, рд╢्рдпाрдорди, рдиिंрдЧрдкो рдФрд░ рд╢ंрдзाрдИ-рдЗрди рдкाँрдЪों рд╢рд╣рд░ों рдХो рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЦोрд▓ рджिрдпा рдЬाрдПрдЧा; рд╣ांрдЧрдХांрдЧ рдм्рд░िрдЯेрди рдХो рджे рджिрдпा рдЬाрдПрдЧा рдФрд░ рдЪीрди рдм्рд░िрдЯेрди рдХो 2 рдХрд░ोрдб़ 10 рд▓ाрдЦ рдЪाँрджी рдХे рдбाрд▓рд░ (рд╕िрдХ्рдХे) рд╣рдЬाрдиे рдХे рддौрд░ рдкрд░ рджेрдЧा। рдЗрд╕рдоें рдпрд╣ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рднी рдеी рдХि рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдоाрд▓ рдХे рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ рд▓рдЧрдиेрд╡ाрд▓ा рд╕ीрдоा рд╢ुрд▓्рдХ рджोрдиों рджेрд╢ों рдХी рдмाрддрдЪीрдд рдХे рдЬрд░िрдП рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा।
1843 рдИреж рдоें рдм्рд░िрдЯेрди рдиे рдоंрдЪू рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдордЬрдмूрд░ рдХрд░ рдиाрдирдХिंрдЧ рд╕ौंрдз рдХे рдкूрд░рдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬों рдЪीрди рдХे рдкाँрдЪ рд╢рд╣рд░ों рдоें рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рд╕ाрдоाрди्рдп рдиिрдпрдоाрд╡рд▓ी' рдФрд░ 'рдЪीрди рдм्рд░िрдЯेрди рд╣рдорди рд╕ंрдзि' рдкрд░ рднी рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рдХрд░рд╡ा рд▓िрдП। рдЗрди рджोрдиों рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬों рдоें рдпрд╣ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЧрдИ рдХि рдм्рд░िрдЯेрди рдХा рдЬो рднी рдоाрд▓ рдЪीрди рдоें рдЖрдпाрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा рдпा рдЪीрди рд╕े рдмाрд╣рд░ рднेрдЬा рдЬाрдПрдЧा рдЙрд╕рдкрд░ 5 рдк्рд░рддिрд╢рдд рд╕े рдЬ्рдпाрджा рд╕ीрдоा рд╢ुрд▓्рдХ рдирд╣ीं рд▓рдЧेрдЧा, рддрдеा рд╕ंрдзि рдоें рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдкाँрдЪ рд╢рд╣рд░ों рдоें рдЕंрдЧрд░ेрдЬों рдХो рдЕрдкрдиी рдмрд╕्рддिрдпाँ рдмрд╕ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдкрдЯ्рдЯे рдкрд░ рдЬрдоीрди рд▓ेрдиे рдХी рдЗрдЬाрдЬрдд рд╣ोрдЧी। (рдЗрд╕ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕े рдЪीрди рдоें рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХे рд▓िрдП рдкрдЯ्рдЯे рдкрд░ рднूрдоि рд▓ेрдиे' рдФрд░ рдЙрд╕рдкрд░ рд╡िрджेрд╢ी рдмрд╕्рддिрдпाँ рдмрд╕ाрдиे рдХा рд░ाрд╕्рддा рдЦुрд▓ рдЧрдпा। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдм्рд░िрдЯेрди рдиे рдЪीрди рдХी рдзрд░рддी рдкрд░ рд╡िрджेрд╢ी рдХाрдиूрди рд▓ाрдЧू рдХрд░рдиे рдФрд░ 'рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕ुрд╡िрдзाрдк्рд░ाрдк्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рд╡рд░्рддाрд╡' рдкाрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा।
1844 рдИреж рдоें рдЕрдоेрд░िрдХा рдФрд░ рдл्рд░ांрд╕ рдиे рдоंрдЪू рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдХ्рд░рдорд╢ः 'рдЪीрди-рдЕрдоेрд░िрдХा рд╡ांрдЧрд╢्рдпा рд╕ाँрдз' рдФрд░ 'рдЪीрди-рдл्рд░ांрд╕ рд╡्рд╣ांрдЧрдлू рд╕ंрдзि рдкрд░ рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рдХрд░рдиे рдХो рдмाрдз्рдп рдХिрдпा। рдЗрди рджो рд╕ंрдзिрдпों рдХे рдЬрд░िрдП рдЕрдоेрд░िрдХा рдФрд░ рдл्рд░ांрд╕ рдиे рдЪीрди рд╕े рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рднूрдоि рд╡ рд╣рд░्рдЬाрдиे рдХो рдЫोрдб़рдХрд░ рдмाрдХी рд╕рднी рдРрд╕े рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдП рдЬिрдирдХी рдЪрд░्рдЪा рдиाрдирдХिंрдЧ рд╕ोрдз рдПрд╡ं рдЙрд╕рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬों рдоें рдХी рдЧрдИ рдеी। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рдЕрдоेрд░िрдХिрдпों рдиे рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдЪीрдиी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рдмंрджрд░рдЧाрд╣ों рдоें рдпुрдж्рдзрдкोрдд рднेрдЬрдиे рдФрд░ рдкाँрдЪ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рдмंрджрд░рдЧाрд╣ рд╢рд╣рд░ों рдоें рдЪрд░्рдЪ рдПрд╡ं рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдмрдиाрдиे рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдП। рдЗрд╕ी рджौрд░ाрди рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рднी рдоंрдЪू рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЗрд╕ рдмाрдд рдХे рд▓िрдП рдордЬрдмूрд░ рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ो рдЧрдП рдХि рд╡рд╣ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рдмंрджрд░рдЧाрд╣ों рдоें рд░ोрдорди рдХैрдеोрд▓िрдХों рдХी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдкрд░ рд▓рдЧा рдк्рд░рддिрдмंрдз рдЙрдаा рд▓ें, рддाрдХि рд╡े рдЕрдкрдиे рдЗрдЪ्рдЫाрдиुрд╕ाрд░ рдзрд░्рдо рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░ рд╕рдХें। рдЬрд▓्рджी рд╣ी рдк्рд░ोрдЯेрд╕्рдЯेंрдЯ рдоिрд╢рдирд░िрдпों рдиे рднी рдпрд╣ рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा।
рдиाрдирдХिंрдЧ рдХी рд╕ंрдзि рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдЕрд╕рдоाрди рд╕ंрдзिрдпों рдкрд░ рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рд╣ोрдиे рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЪीрди рдПрдХ рдк्рд░рднुрд╕рдд्рддा рд╕ंрдкрди्рди рджेрд╢ рдирд╣ीं рд░рд╣ा। рдмрдб़ी рдоाрдд्рд░ा рдоें рд╡िрджेрд╢ी рдоाрд▓ рдЖрдиे рд╕े рдЪीрди рдХी рд╕ाрдоंрддी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдзीрд░े-рдзीрд░े рдХिрди्рддु рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рд╡िрдШрдЯिрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧी। рддрдм рд╕े рдЪीрди рдПрдХ рдЕрд░्рдж्рдз-рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдФрд░ рдЕрд░्рдж्рдз-рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ рдоें рдмрджрд▓рддा рдЧрдпा। рдЪीрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ी рдкूँрдЬीрдкрддिрдпों рдХे рдмीрдЪ рдХा рдЕंрддрд░्рд╡िрд░ोрдз рдзीрд░े-рдзीрд░े рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрдХрд░ рдк्рд░рдзाрди рдЕंрддрд░्рд╡िрд░ोрдз рдмрди рдЧрдпा। рдЗрд╕ी рд╕рдордп рд╕े рдЪीрди рдХे рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдЖंрджोрд▓рди рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рднी рджोрд╣рд░ा рд╣ो рдЧрдпा рдЕрд░्рдеाрдд рдШрд░ेрд▓ू рд╕ाрдоंрддी рд╢ाрд╕рдХों рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╡िрджेрд╢ी рдкूँрдЬीрд╡ाрджी рдЖрдХ्рд░рдордгрдХाрд░िрдпों рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рдиा ।
рдЕрдлीрдо рдпुрдж्рдз рдХे рдмाрдж рдЪीрдиी рдЬрдирддा рд╡िрджेрд╢ी рдкूँрдЬीрдкрддिрдпों рдФрд░ рдШрд░ेрд▓ू рд╕ाрдоंрддрд╡ाрджी рддрдд्рд╡ों рдХे рджोрд╣рд░े рдЙрдд्рдкीрдб़рди рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ो рдЧрдИ рддрдеा рдЙрд╕рдХे рдХрд╖्рдЯ рдмрдв़рддे рдЧрдпे। 1841 рдИреж рд╕े 1850 рдИреж рдХे рджौрд░ाрди рджेрд╢ рдоें 100 рд╕े рдЕрдзिрдХ рдХिрд╕ाрди-рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рд╣ुрдП। 1851 рдИреж рдоें рдЕрдиेрдХ рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рд╡्рд░िрджोрд╣рд░ूрдкी рдзाрд░ाрдУं рдиे рдЖрдкрд╕ рдоें рдоिрд▓рдХрд░ рдПрдХ рдк्рд░рдЪंрдб рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдЕрд░्рдеाрдд рддाрдИрдкिंрдЧ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдХा рд░ूрдк рд▓े рд▓िрдпा।
![]() |
Treaty of Nanking |
End of Articles.... Thanks...
Sunday, 9 October 2022
рдк्рд░рдердо рдЕрдлीрдо рдпुрдж्рдз рдХे рдХाрд░рдгों рдПрд╡ं рдкрд░िрдгाрдоों
рдХाрд░рдг - 19рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдкूрд░्рд╡ाрд░्рдж्рдз рдоें рдЪीрди рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдПрдХ рдЕрддि рдзрдиाрдв्рдп рджेрд╢ рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा। рджुрдиिрдпा рд╕े рдЕрд▓рдЧ-рдерд▓рдЧ рд╡рд╣ рдПрдХ рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬрд╡ाрд▓ा рджेрд╢ рдеा, рдЬिрд╕рдХी рдЙрдд्рдкाрджрди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ूрдк рд╕े рд▓рдШु-рдХिрд╕ाрди рдХृрд╖ि рдФрд░ рдШрд░ेрд▓ू рджрд╕्рддрдХाрд░ी рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХी рдк्рд░рдзाрдирддा рдеी। рдХाрдлी рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рдХिрд╕ाрди рд╕рдоुрджाрдп рдХे рдкुрд░ूрд╖ рдЦेрддीрдмाрд░ी рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рд╕्рдд्рд░िрдпाँ рдХрддाрдИ рдмुрдиाрдИ рдХрд░рддी рдеीं। рд╡े рдЕрдкрдиी рдЬрд░ूрд░рдд рдХा рдЕрдиाрдЬ, рдХрдкрдб़ा рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЪीрдЬें рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рдкैрджा рдХрд░ рд▓ेрддे рдеे। рдк्рд░ाрд░ंрдн рдоें рдЪीрди рдмрдб़े рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рд╕ाрдоाрди рдХा рдиिрд░्рдпाрдд рд╣ी рдХрд░рддा рдеा рдФрд░ рдЖрдпाрдд рдЫोрдЯे рдкैрдоाрдиे рдкрд░।
рдЖрд░्рдеिрдХ рд▓ाрдн рдХे рд▓ाрд▓рдЪ рдоें рдпूрд░ोрдк рдХे рдХрдИ рджेрд╢ рдЪीрди рдХो рд▓рд▓рдЪाрдИ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦрддे рдеे। 1840 рдИреж рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ рдм्рд░िрдЯेрди рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рд╕рдмрд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рдкूँрдЬीрд╡ाрджी рджेрд╢ рдеा। рднाрд░рдд рдоें рдЕрдкрдиा рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢рд╡ाрдж рд╕ुрджृрдв़ рдХрд░рдиे рдХे рдлौрд░рди рдмाрдж рдЙрд╕рдиे рдЪीрди рдХो рдЕрдкрдиे рдЖрдХ्рд░рдордг рдХा рдиिрд╢ाрдиा рдмрдиाрдпा। рдм्рд░िрдЯेрди рдоें рдиिрд░्рдоिрдд рд╕ूрддी рдХрдкрдб़ा рддрдеा рдКрдиी рдЪीрдЬें рдЪीрди рдХे рдмाрдЬाрд░ рдоें рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдирд╣ीं рдмिрдХ рдкाрддी рдеीं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдкूँрдЬीрдкрддिрдпों рдХो рдЪीрди рд╕े рдЪाрдп, рд░ेрд╢рдо рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдЙрдд्рдкाрджिрдд рд╡рд╕्рддुрдПँ рдЦрд░ीрджрдиे рдХे рд▓िрдП рдмрдб़ी рдоाрдд्рд░ा рдоें рдЪाँрджी рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рд╕े рдпрд╣ाँ рд▓ाрдиी рдкрдб़рддी рдеी।
рдЪाँрджी рдХे рдЕрднाрд╡ рдоें рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдИрд╕्рдЯ рдЗंрдбिрдпा рдХंрдкрдиी рдЪीрдиी рдоाрд▓ рдХी рдХीрдордд рдЪुрдХाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рдЕрди्рдп рдЙрдкाрдп рд╕ोрдЪрдиे рд▓рдЧी। рдЙрд╕рдиे рдЕрдлीрдо рдХा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдлैрд╕рд▓ा рдХिрдпा। 1781 рдИреж рдоें рдХंрдкрдиी рдиे рдкूрд░ी рддैрдпाрд░ी рдХे рд╕ाрде рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рднाрд░рддीрдп рдЕрдлीрдо рдХो рдмрдб़ी рдоाрдд्рд░ा рдоें рдЪीрди рднेрдЬा। рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े рдоाрджрдХ рдж्рд░рд╡्рдп рдХे рдмाрд░े рдоें рдЪीрди рдХे рд▓ोрдЧ рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдирд╣ीं рдЬाрдирддे рдеे। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдпрд╣ рд╡्рдпाрдкाрд░ рджिрди рджूрдиा рд░ाрдд рдЪौрдЧुрдиा рдмрдв़рддा рдЧрдпा। рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рдПрдХ рдРрд╕ी рд╣ाрд▓рдд рдкैрджा рд╣ो рдЧрдИ рдЬिрд╕рдоें рдЪीрди рд╕े рдиिрд░्рдпाрдд рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓ी рдЪाрдп, рд░ेрд╢рдо рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЪीрдЬों рдХा рдоूрд▓्рдп рдЪीрди рдоें рдЖрдпाрдд рдХी рдЬाрдиेрд╡ाрд▓ी рдЕрдлीрдо рдХा рдоूрд▓्рдп рдЪुрдХाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХाрдлी рдирд╣ीं рд░рд╣ рдЧрдпा рддрдеा рдЪाँрджी рджेрд╢ рдХे рдЕंрджрд░ рдЖрдиे рдХे рдмрджрд▓े рджेрд╢ рдХे рдмाрд╣рд░ рдЬाрдиे рд▓рдЧी।
1800 рдИреж рдиे рдЪीрди рдХे рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдиे рдЕрдлीрдо рдХे рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рджुрд╖्рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рдЕрдд्рдпंрдд рдЪिंрддिрдд рд╣ोрдХрд░ рдЪीрди рдоें рдЗрд╕рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмंрдз рд▓рдЧा рджिрдпा। рд▓ेрдХिрди, рддрдмрддрдХ рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧों рдХो рдЗрд╕рдХी рдЖрджрдд рд▓рдЧ рдЪुрдХी рдеी। рдЕрдлीрдо рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдоुрдиाрдлे рд╕े рдмрд╣ुрдд рд╕े рд╡्рдпाрдкाрд░ी рдФрд░ рдЕрдлрд╕рд░ рдн्рд░рд╖्рдЯ рд╣ो рдЪुрдХे рдеे। рдЗрд╕рд▓िрдП рддрд╕्рдХрд░ी рдФрд░ рдШूрд╕рдЦोрд░ी рдиे рдЗрд╕ рдк्рд░рддिрдмंрдз рдХो рд▓рдЧрднрдЧ рдиिрд╖्рдк्рд░рднाрд╡ी рдмрдиा рдбाрд▓ा।
рдЕрдлीрдо рдХा рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рд╡्рдпाрдкाрд░, рдЬो 1800 рдИреж рдоें 2000 рдкेрдЯिрдпों рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рдеा, 1838 рдИреж рдоें рдмрдв़рдХрд░ 40,000 рдкेрдЯिрдпों рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ो рдЧрдпा। рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рдЕрдоेрд░िрдХी рдЬрд▓рдпाрди рдХाрдлी рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ो рдЪुрдХे рдеे। рд╡े рднाрд░рддीрдп рдЕрдлीрдо рдХी рдХрдоी рдкूрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рддुрд░्рдХी рдХी рдЕрдлीрдо рднी рд▓ाрддे рдеे। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднी рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рдмेрд╢ुрдоाрд░ рдоुрдиाрдлा рдХрдоाрдпा, рдЬो рдмाрдж рдоें рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХा рдЖрдзाрд░ рдмрдиा।
рдмेрд╣рдж рддेрдЬ рдЧрддि рд╕े рдЪीрди рдХी рдЪाँрджी рдмाрд╣рд░ рдЬाрдиे рд▓рдЧी। 1832-35 рдоें рджो рдХрд░ोрдб़ рдФंрд╕ рдЪाँрджी рдЪीрди рд╕े рдмाрд╣рд░ рдЪрд▓ी рдЧрдИ। рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк, рджेрд╢ рдоें рдЙрд╕рдХा рднाрд╡ рдмेрд╣рдж рдЪрдв़рддा рдЧрдпा। рдЗрд╕рдХा рдмोрдЭ рдХिрд╕ाрдиों рдкрд░ рдкрдб़ा рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕рд╕े рдЕрдиाрдЬ рдХे рджाрдо рдЧिрд░рддे рдЧрдП। рд▓ेрдХिрди, рдЬрдоींрджाрд░ों рдФрд░ рдХрд░ рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓ों рдиे рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЕрдиाрдЬ рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЪाँрджी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдирдХी рдЖрдорджрдиी рдкрд╣рд▓े рдЬैрд╕ी рд╣ी рдмрдиी рд░рд╣ी। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЪीрди рдХे рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ рдоें рддрдиाрд╡ рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЬ्рдпाрджा рдмрдв़рддा рдЧрдпा। рдпрд╣ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рддрдиाрд╡ рдкрд╣рд▓े рд╣ो рдЗрддрдиा рдмрдв़ рдЪुрдХा рдеा рдХि рдЕрдаाрд░рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдордз्рдп рдоें рдХिрд╕ाрди рд╡िрдж्рд░ोрд╣ों рдХी рдПрдХ рдирдИ рд▓рд╣рд░ рдЙрдардиे рд▓рдЧी। 1810 рдИреж рдХे рдмाрдж рдоंрдЪू рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЬ्рдпाрджा рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рдФрд░ рд╡्рдпाрдкрдХ рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рд╣ुрдП। 1813 рдИреж рдоें рддो рд╡िрдж्рд░ोрд╣िрдпों рдХा рдПрдХ рджрд▓ рдкेрдХिंрдЧ рдоें рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХे рд░ाрдЬрдорд╣рд▓ рдоें рднी рдШुрд╕ рдЧрдпा।
рдЕрдкрдиे рдХो рдмрдЪाрдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдоंрдЪू рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдХे рдкेрдХिंрдЧ рд╕्рдеिрдд рд╢ाрд╕рдХों рдХो рдордЬрдмूрд░ рд╣ोрдХрд░ рдХुрдЫ рдХाрд░рдЧрд░ рдХрджрдо рдЙрдаाрдиे рдкрдб़े। рдЕрдлीрдо рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХी рд░ोрдХрдеाрдо рдХे рд▓िрдП рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЬ्рдпाрджा рдХреЬे рдлрд░рдоाрди рдЬाрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓िрди рдЪेрд╢्рд╡ी рдХो, рдЬो рдЕрдлीрдо рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмंрдз рдХा рдкрдХ्рдХा рд╕рдорд░्рдердХ рдеा, рдХैрдг्рдЯрди (рдХ्рд╡ांрдЧрдЪो) рдХा рд╡िрд╢ेрд╖ рдХрдоिрд╢्рдирд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░ рджिрдпा। рд▓िрди рдЪेрд╢्рд╡ी рдоाрд░्рдЪ, 1839 рдоें рдХैрдг्рдЯрди рдкрд╣ुँрдЪा। рдЬрдирддा рдХे рд╕рдорд░्рдерди рдоें рдЙрд╕рдиे рдирдЧрд░ рдХे рдЙрд╕ рднाрдЧ рдХी рдиाрдХेрдмंрджी рдХрд░ рджी рдЬिрд╕рдоें рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдФрд░ рдЕрдоेрд░िрдХी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХो рдЕрдкрдиे рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХाрдпрдо рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдеी। рдЙрд╕рдиे рд╡рд╣ाँ рдХे рддрдоाрдо рдЕрдлीрдо рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХो рдЖрджेрд╢ рджिрдпा рдХि рд╡े рдЕрдлीрдо рдХा рдЕрдкрдиा рд╕ाрд░ा рд╕्рдЯॉрдХ рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдЕрд╡рдзि рдХे рдЕंрджрд░ рдЙрд╕рдХे рд╣рд╡ाрд▓े рдХрд░ рджें। рдЗрд╕ рдЖрджेрд╢ рдХे рдмाрдж рдЪीрди рд╕्рдеिрдд рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЕрдзीрдХ्рд╖рдХ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдЗрд▓िрдпрдЯ рдХो 20,000 рдкेрдЯिрдпों рд╕े рдЬ्рдпाрджा рдЕрдлीрдо, рдЬिрд╕рдХा рд╡рдЬрди 11 рд▓ाрдЦ 50 рд╣рдЬाрд░ рдХिрд▓ोрдЧ्рд░ाрдо рдеा, рдЪीрдиी рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХे рд╣рд╡ाрд▓े рдХрд░рдиा рдкрдб़ा। рдЗрдирдоें рд▓рдЧрднрдЧ 1,500 рдкेрдЯिрдпाँ рдЕрдоेрд░िрдХी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХी рдеीं। 3 рдЬूрди, 1839 рдХो рд▓िрди рдЪेрд╢्рд╡ी рдиे рдПрдХ рдЕрди्рдп рдЖрджेрд╢ рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдХि рдЬрдм्рдд рдХी рд╣ुрдИ рддрдоाрдо рдЕрдлीрдо рд╣ूрдорди рдХं рд╕рдоुрдж्рд░рддрдЯ рдкрд░ рдЦुрд▓ेрдЖрдо рдЬрд▓ा рджी рдЬाрдП। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рддрдоाрдо рдЕрдлीрдо рдЬрд▓ा рджेрдиे рдХे рдмाрдж рд▓िрди рдЪेрд╢्рд╡ी рдиे рдЪीрди рдФрд░ рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рдмीрдЪ рдХा рд╕ाрдоाрди्рдп рд╡्рдпाрдкाрд░ рдкुрдиः рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдХा рдЖрджेрд╢ рджिрдпा। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рдпрд╣ рдк्рд░рддिрдмंрдз рднी рд▓рдЧा рджिрдпा рдХि рдЖрдЧे рд╕े рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХो рдХिрд╕ी рднी рд╣ाрд▓рдд рдоें рдеोрдб़ी-рд╕ी рднी рдЕрдлीрдо рдЪीрди рдоें рд▓ाрдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдирд╣ीं рджी рдЬाрдПрдЧी। рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк, рдкрд╣рд▓ा рдЕрдлीрдо рдпुрдж्рдз рдЫिрдб़ рдЧрдпा।
рдкрд░िрдгाрдо - рдм्рд░िрдЯेрди рдЪीрди рдоें рдЕрдкрдиा рдЕрд╡ैрдз рдЕрдлीрдо-рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЬाрд░ी рд░рдЦрдиे рдкрд░ рддुрд▓ा рд╣ुрдЖ рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП 1840 рдИреж рдоें рдЙрд╕рдиे рдЪीрди рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рдкрд╣рд▓ा рдЕрдлीрдо рдпुрдж्рдз рдЫेрдб़ рджिрдпा। рдЪीрдиी рдЬрдирддा рд╣рдорд▓ाрд╡рд░ों рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрда рдЦрдб़ी рд╣ुрдИ। рдХिंрддु, рдн्рд░рд╖्рдЯ рдЫिंрдЧ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╡िрджेрд╢ी рджुрд╢्рдорди рдХे рд╕ाрдордиे рдШुрдЯрдиे рдЯेрдХ рджेрдиा рд╣ी рдмेрд╣рддрд░ рд╕рдордЭा। рдЙрд╕े рдбрд░ рдеा рдХि рдпрджि рдЕँрдЧрд░ेрдЬों рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рд▓рдб़ाрдИ рдЬाрд░ी рд░рд╣ी рддो рджेрд╢ рдХी рдЬрдирддा рдЙрд╕рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдХрд░ рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рд╣ो рдЬाрдПрдЧी рдФрд░ рддрдм рд╕्рд╡рдпं рдЫिंрдЧ рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдЦрддрд░े рдоें рдкрдб़ рдЬाрдПрдЧा।
рдпुрдж्рдз рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдЪीрди рдкрд░ рдк्рд░рдердо рдмाрд░ рдЕрдкрдоाрдирдЬрдирдХ 'рдЕрд╕рдоाрди рд╕ंрдзिрдпाँ' рдеोрдк рджी рдЧрдИ। рдЗрди рд╕ंрдзिрдпों рдиे рдЪीрди рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡िрдиाрд╢ рдХे рдХрдЧाрд░ рдкрд░ рд▓ा рдЦрдб़ा рдХрд░ рджिрдпा। рдЫिंрдЧ рд╢ाрд╕рдХों рдиे 1843 рдИреж рдоें рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рд╕ाрде рдиाрдирдХिंрдЧ рдХी рд╕ाँрдз рдкрд░ рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖ाрд░ рдХрд░ рджिрдП। 1843 рдИреж рдХी рд╕ंрдзि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░- (a) рд▓िрди рдЪेрд╢्рд╡ी рдж्рд╡ाрд░ा рдЬрдм्рдд рдХी рдЧрдИ рдФрд░ рдЬрд▓ाрдИ рдЧрдИ рдЕрдлीрдо рдХी рдХ्рд╖рддिрдкूрд░्рддि рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी। рдпрд╣ рдЗрд╕ рд╡िрд╖ैрд▓े рдкрджाрд░्рде рдХे рд╕рднी рднाрд╡ी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди рдеा।
(b) рд╣ांрдЧрдХांрдЧ рдм्рд░िрдЯेрди рдХो рджे рджेрдиा рд╣ोрдЧा। рдмाрдж рдоें рдЪрд▓рдХрд░ рд╣ांрдЧрдХांрдЧ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдм्рд░िрдЯेрди рдиे рдЪीрди рдоें рдЕрдкрдиी рд╕ैрдиिрдХ, рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рдХे рдЕреЬे рдХे рд░ूрдк рдоें рдХिрдпा।
(c) рдкाँрдЪ рдоुрдЦ्рдп рдмंрджрд░рдЧाрд╣ों рдХो рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдПрд╡ं рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдмрд╕्рддिрдпों рдХे рд▓िрдП рдЦोрд▓рдиा рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рд╕े рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рдк्рд░рднुрдд्рд╡рд╡ाрд▓े рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХाрдпрдо рд╣ो рдЧрдП। рдпे рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЪीрди рдХे рдмंрджрд░рдЧाрд╣ों рдХी рддрдеाрдХрдеिрдд рд╡िрджेрд╢ी рдмрд╕्рддिрдпों рдХे рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд░ूрдк рдеे।
(d) рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдиाрдЧрд░िрдХों рдкрд░ рдЪीрдиी рдХाрдиूрди рд▓ाрдЧू рдирд╣ीं рд╣ोंрдЧे। рдЗрд╕рд╕े рдЕрди्рдп рджेрд╢ों рдХो рднी рдЪीрди рдХी рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рднूрдоि рдкрд░ рд╡िрджेрд╢ी рдХाрдиूрди рд▓ाрдЧू рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдоिрд▓ рдЧрдИ।
(e) рдЪीрди рдХो рдм्рд░िрдЯेрди рдХा рдХृрдкाрдкाрдд्рд░ рдмрдирдХрд░ рд░рд╣рдиा рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рдХी рдоाँрдЧ рдЕрди्рдп рд╢рдХ्рддिрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рднी рдХी рдЧрдИ рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕рднी рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХो рд╡े 'рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░' рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдП рдЬिрди्рд╣ें рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдЖрдХ्рд░рдордгрдХाрд░िрдпों рдиे рдЪीрди рд╕े рдРंрда рд▓िрдпा рдеा।
(f) рдЪीрди рд╡िрджेрд╢ी рдоाрд▓ рдкрд░ 5 рдк्рд░рддिрд╢рдд рд╕े рдЬ्рдпाрджा рдЖрдпाрдд рдХрд░ рди рд▓рдЧाрдиे рдХा рд╡рдЪрди рджेрдЧा। рдпрд╣ рдЪीрди рдХे рдШрд░ेрд▓ू рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП рдШाрддрдХ рд╕ाрдмिрдд рд╣ुрдЖ।
рдЪीрди рдХो рдиिрд░्рдмрд▓ рджेрдЦ рдЕрди्рдп рд╡िрджेрд╢ी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рджूрдд рднी рдЕрдкрдиे рдиौрдкोрддों рдкрд░ рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрдХрд░ рдРрд╕ी рд╣ी рд╕ौंрдзрдпाँ рдеोрдкрдиे рдЖ рдкрд╣ुँрдЪे। рдкрд╣рд▓ा рджूрдд рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा рд╕े рдЖрдпा рдЬिрд╕рдХा рдиाрдо рдеा рдХाрд▓ेрд╡ рдХुрд╢िंрдЧ। рдЙрд╕рдиे рдХрдордЬोрд░ рдкैрдХिंрдЧ рджрд░рдмाрд░ рдХो рд▓ाрдкрд░рд╡ाрд╣ рдвंрдЧ рд╕े рд╕ूрдЪिрдд рдХिрдпा рдХि рдпрджि рдЙрд╕рдиे рд╕рдордЭौрддा рд╡ाрд░्рддा рд╕े рдЗрдирдХाрд░ рдХिрдпा рддो рдЗрд╕े 'рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕрдкрдоाрди рдФрд░ рдпुрдж्рдз рдХा рди्рдпाрдпोрдЪिрдд рдХाрд░рдг' рд╕рдордЭा рдЬाрдПрдЧा। 1844 рдИреж рдоें рдЪीрдиी рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╡ांрдЧрд╢्рдпा рд╕ंрдзि рдкрд░ рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдоेрд░िрдХी рджूрдд рдХुрд╢िंрдЧ рдиे рдмाрдз्рдп рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕ рд╕ंрдзि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЪीрди рдХे рд╕ाрдоंрддी рд╢ाрд╕рдХों рдиे рдЬिрддрдиा рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзि рдХाрд░ рдм्рд░िрдЯेрди рдХो рджिрдпा рдеा рдЙрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рдЕрдоेрд░िрдХा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ। рдХुрд╢िंрдЧ рдХी рдпрд╣ рд╕ंрдзि рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рддрд╕्рдХрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╡рд░рджाрди рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдИ।
рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдИ рд╕ौंрдз рдХो рджेрдЦ рдм्рд░िрдЯेрди рдиे рдЪीрди рд╕े рдФрд░ рдХुрдЫ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣ा। 1847 рдИреж рдоें рдЙрд╕рдиे рдЪीрди рдкрд░ рджрдмाрд╡ рдбाрд▓ा рдХि рдм्рд░िрдЯेрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ाрд╕िрдд рднाрд░рдд рдФрд░ рдкрд╢्рдЪिрдоी рддिрдм्рдмрдд рдХे рдмीрдЪ рдХी рд╕ीрдоा рдХो рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрдП, рддाрдХि рдЕрдкрдиे рдЗрдЪ्рдЫाрдиुрд╕ाрд░ рд╡рд╣ рдЬो рд╕ीрдоा рд░ेрдЦा рдЪाрд╣े рдЪीрди рдкрд░ рдеोрдк рд╕рдХे। рддिрдм्рдмрдд рдоें рдШुрд╕рдкैрда рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрд╕े рдЪीрди рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░рдиे рдХा рд╣рд░ рд╡िрджेрд╢ी рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕рдоूрдЪे рдЪीрди рдкрд░ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпрд╡ाрджिрдпों рдХे рдЖрдХ्рд░рдордг рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рд╡िрднाрдЬрди рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдХा рд╣ी рдПрдХ рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рдеा।
рдЕрдлीрдо рдпुрдж्рдз рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдПрдХ рдФрд░ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдИрд╕ाрдИ рдоिрд╢рдирд░िрдпों рдиे рдЪीрди рдХी рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рдЪीрдиी рднाрд╖ा рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдХा рдлाрдпрджा рдЙрдаाрдХрд░ рдЪीрди рдХो рдЕрдкрдоाрдиिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा; рдЬрдмрдХि рдЪीрди рдоें рд╡े рдХेрд╡рд▓ рдИрд╕ाрдИ рдзрд░्рдо рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдЖрдП рдеे।
рдбॉреж рдЧुрдд्рдЬрд▓ाрдл рдиाрдордХ рдПрдХ рдкाрджрд░ी рдиे рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдЕрдлीрдо рдХंрдкрдиी рдХो рдмिрдЪौрд▓िрдП рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрдо рдХिрдпा рдеा рддрдеा рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиी рдзाрд░्рдоिрдХ рдкрдд्рд░िрдХा рдХे рд▓िрдП рдЕрдиुрджाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдеा। рд╡рд╣ рдмाрдж рдоें рдЪрд▓рдХрд░ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдлौрдЬ рдХा рджुрднाрд╖िрдпा рдФрд░ рдЧुрдк्рддрдЪрд░ рд╕ंрдЧрдардирдХрд░्рддा рдмрди рдЧрдпा। рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рд▓िрдП рдЧुрдк्рддрдЪрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕рдиे рдЪीрдиी рдЬाрд╕ूрд╕ рднрд░्рддी рдХिрдП рдеे। рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕ेрдиा рдиे рдЬрдм рддिंрдЧрд╣ाрдЙ рдирдЧрд░ рдЖрджि рдкрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рддрдм рдиिंрдЧрдкो рдиाрдордХ рдмंрджрд░рдЧाрд╣ рдХा рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХ рдЧुрдд्рдЬрд▓ाрдл рдХो рдмрдиाрдпा рдЧрдпा। рдмाрдж рдоें рд╡рд╣ рд╣ांрдЧрдХांрдЧ рдХी рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдоें 'рдЪीрдиी рдоाрдорд▓ों рдХा рд╕рдЪिрд╡' рдмрди рдЧрдпा।
рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдИ рд╡ांрдЧрд╢्рдпा рд╕ंрдзि рдХे рджौрд░ाрди рднी рдЕрдоेрд░िрдХो рдИрд╕ाрдИ рдоिрд╢рдирд░ी рд╡िрд▓िрдпрдо्рд╕, рдм्рд░िрдЬрдоैрди рдФрд░ рдкाрд░्рдХрд░ рдиे рд╣ी рдЕрдоेрд░िрдХी рджूрдд рдХुрд╢िंрдЧ рдХो рд╕рд▓ाрд╣ рджी рдеी рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рдРрд╕ा рд░ूрдЦ рдЕрдкрдиाрдП рдЬिрд╕рд╕े рдЪीрди 'рдЭुрдХ рдЬाрдП рдпा рдЯूрдЯ рдЬाрдП।
рдпुрдж्рдз рдХे рджौрд░ाрди рдм्рд░िрдЯेрди рдиे рд╕рднी рдХो рдпрд╣ рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди рджिрдпा рдХि рдпрд╣ рд▓рдб़ाрдИ рдЕрдлीрдо рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдЪीрди рдХो рдпрд╣ рд╕िрдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХी рдЬा рд░рд╣ी рдеी рдХि рд╡рд╣ рдк्рд░рдЧрддि рдФрд░ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХा рд╡िрд░ोрдз рди рдХрд░े। 1850 рдИреж рдоें рднाрд░рдд рдХी рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЕрдлीрдо рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓ा рдоुрдиाрдлा рдЙрд╕рдХे рдХुрд▓ рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рдХे 20 рдк्рд░рддिрд╢рдд рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдпा, рдЬрдмрдХि рдЪीрди рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдХाрд░рдг рд╢рдХ्рддिрд╣ीрди рдПрд╡ं рдиिрд░्рдзрди рдмрдирддा рдЧрдпा।
рдЪीрди рдоें рдЕрдлीрдо рдХा 'рдХाрдиूрдиी' рдЖрдпाрдд 1917 рдИреж рддрдХ рдЬाрд░ी рд░рд╣ा। рдЪीрди рдХी рднूрдоि рдкрд░ рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рд░िрдпाрдпрддों рдХो рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╡ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕्рдк्рд░िंрдЧрдмोрд░्рдб рдХे рд░ूрдк рдоें рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХिрдпा рдЧрдпा। рджेрд╢ рдХा рдШрд░ेрд▓ू рдмाрдЬाрд░ рд╡िрджेрд╢ी рдоाрд▓ рд╕े рдкाрдЯ рджिрдпा рдЧрдпा। рдЪीрди рдПрдХ рдЕрд░्рдж्рдз рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдПрд╡ं рдЕрд░्рдж्рдз-рд╕ाрдоंрддी рджेрд╢ рдмрди рдЧрдпा।
рд╡िрджेрд╢ी рд╣рдорд▓ाрд╡рд░ों рдХो рд╣рдЬрдиि рдХो рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ी рд░рдХрдо рднुрдЧрддाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рджेрд╢ рдХी рдЬрдирддा рд╕े рдЫिंрдЧ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╣рд░ рддрд░рд╣ рд╕े рдзрди рдРंрдардиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। рдЬрдирддा рдХрд░ाрд╣ рдЙрдаी рдФрд░ рдЪीрди рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рд╕рдмрд╕े рдмреЬे рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдХिрд╕ाрди рдЖंрджोрд▓рди рдХी рддрд╕्рд╡ीрд░ рдмрдиी।
![]() |
First Opium War |
Tuesday, 20 September 2022
рдоेрдЗрдЬी рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдк्рд░ाрд╡рдзाрди
рдоेрдЗрдЬी рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕рди् 1888 рдИреж рддрдХ рдмрдирдХрд░ рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЪुрдХा рдеा рдФрд░ рдЕрдЧрд▓े рд╡рд░्рд╖ рд╕рди् 1889 рдИреж рдоें рдЗрд╕े рд▓ाрдЧू рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। рдирдпे рд╡िрдзाрди рдоें рдЬाрдкाрдиी рдЬрдирддा рдХी рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХे рдк्рд░рддि рдЕрди्рдп рднрдХ्рддि рдХी рднाрд╡рдиा рдХा рдЖрджрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХो рд╢ाрд╕рди рдХा рдЕрдзिрдкрддि рд╡ рдоुрдЦिрдпा рдмрдиाрдпा рдЧрдпा, рдЙрд╕рдХी рд╕्рдеिрддि рдкрд╡िрдд्рд░ рд╡ рдЕрдиुрд▓्рд▓ंрдШрдиीрдп' рд░рдЦी рдЧрдИ। рд╡िрд╡िрдз рдЙрдЪ्рдЪाрдзिрдХाрд░िрдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि, рдЙрдирдХा рд╡ेрддрди рдиिрд░्рдзाрд░рдг рддрдеा рдЙрдирдХी рдкрджрдЪ्рдпुрддि рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕рдо्рд░рдЯ рдХो рдеा। рдпुрдж्рдз рд╡ рд╢ांрддि рдХी рдШोрд╖рдгा рд╕рдо्рд░ाрдЯ рд╣ो рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा। рд╡िрд╢ेрд╖ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдЕрдз्рдпाрджेрд╢ рдЬाрд░ी рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा। рдХोрдИ рднी рд╡िрд╖ "рдпेрдХ рддрдм рддрдХ рдк्рд░рднाрд╡рдХाрд░ी рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा рдеा рдЬрдм рддрдХ рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдЕрдкрдиे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕े рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдк्рд░рджाрди рди рдХрд░ рджें। рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдЕрдкрдиे рдЗрди рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рджो рд╡ैрдзाрдиिрдХ рдкрд░ाрдорд░्рд╢рджाрдд्рд░ी рд╕рдоिрддिрдпों (рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж् рддрдеा рдк्рд░िрд╡ी рдХौंрд╕िрд▓ рдЬिрдирдХा рдЧрдарди рд╡िрдзाрди рдХे рдкूрд░्рд╡ рд╣ो рдЪुрдХा рдеा) рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХрд░рддे рдеे। рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдФрд░ рдк्рд░िрд╡ी рдХौंрд╕िрд▓ рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХो рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдордиोрдиीрдд рдХрд░рддा рдеा рдФрд░ рд╡े рдЙрд╕ी рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рд╣ोрддे рдеे। рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХे рдк्рд░рддि рдЙрди्рд╣ें рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рдирд╣ीं рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдеा, рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдк्рд░ाрдк्рдд рд░рд╣рдиे рддрдХ рд╣ी рдпे рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдкрджों рдкрд░ рд░рд╣ рд╕рдХрддे рдеे।
рдЗрд╕ рдирдпे рд╡िрдзाрди рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдмाрдд рдпрд╣ рдеी рдХि рдЗрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрдкाрди рдоें рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ। рдЬाрдкाрдиी рдбाрдпрдЯ рдХे рджो рд╕рджрди рдеे рдЙрдЪ्рдЪ рд╕рджрди (рд▓ाрд░्рдб рд╕рднा) рддрдеा рдиिрдо्рди рд╕рджрди (рд▓ोрдХ рд╕рднा)- рдЙрдЪ्рдЪ рд╕рджрди рдоें рд░ाрдЬрдШрд░ाрдиे рдХे рд╡्рдпрдХ्рддि, рдк्рд░िंрд╕, рдоाрдХ्рд╡िंрд╕, рдХाрдЙрди्рдЯ, рд╡ाрдЗрдХाрдЙрди्рдЯ рддрдеा рдмैрд░рди рд╡рд░्рдЧ рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдХुрд▓ीрди, рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдж्рд╡ाрд░ा рдордиोрдиीрдд рд╕рджрд╕्рдп рдПрд╡ं рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд░ाрдЬрдХीрдп рдХрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧ рд╣ोрддे рдеे। рдиिрдо्рди рд╕рджрди рдоें рдЬрдирддा рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╕рджрд╕्рдп рд╣ोрддे рдеे, рдкрд░рди्рддु рд╕рди् 1889 рдИреж рдоें рдорддाрдзिрдХाрд░ рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд▓ोрдЧों рдХो рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдорддाрдзिрдХाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╕рдо्рдкрдд्рддि рдХी рд╢рд░्рдд рд░рдЦी рдЧрдИ рдеी। рдХिрди्рддु рдЬ्рдпों-рдЬ्рдпों рд╕рдордп рдмीрддрддा рдЧрдпा, рдЬाрдкाрди рдоें рдорддाрдзिрдХाрд░ рднी рд╡िрд╕्рддृрдд рд╣ोрддा рдЧрдпा। рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХे рдЕрдзि рд╡ेрд╢рди рдХो рд╡рд░्рд╖ рдоें рдХрдо рд╕े рдХрдо рдПрдХ рдмाрд░ рдмुрд▓ाрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдеा। рдирдпे рдХрд░ों рдХो рд▓рдЧाрдиे рддрдеा рдирдпे рдмрдЬрдЯ рдХे рд▓िрдП рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХी рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдеी। рд╕рдо्рд░ाрдЯ् рдХो рдпрд╣ рдЕрдзिрдХाрд░ рдеा рдХि рд╡рд╣ рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдоें рд╕्рд╡ीрдХृрдд рдХिрд╕ी рднी рдХाрдиूрди рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рдЕрдкрдиे рдиिрд╖ेрдзाрдзिрдХाрд░ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░ рд╕рдХे। рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдоंрдд्рд░िрдпों рд╕े рдк्рд░рд╢्рди рдкूрдЫ рд╕рдХрддे рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рдЕрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦ рд╕рдХрддे рдеे рдХिрди्рддु рдоंрдд्рд░िрдпों рдХो рдмрд░्рдЦाрд╕्рдд рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдХेрд╡рд▓ рд╕рдо्рд░ाрдЯ् рдХो рдеा । рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХो рднाрд╖рдг рджेрдиे рдХी рдкूрд░्рдг рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдеी।
рдирдпे рд╢ाрд╕рди рд╡िрдзाрди рдоें рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рд╡िрд╢рдж् рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рддिрдкाрджрди рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдХाрдиूрди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЬाрдкाрдиी рдПрдХ рд╕рдоाрди рдеे। рд░ाрдЬрдХीрдп рдкрдж, рдиौрдХрд░ी, рднाрд╖рдг, рд▓ेрдЦрди рд╕рднाрдПँ рдХрд░рдиे, рд╕ंрдЧрдарди рдмрдиाрдиे, рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рдиे рддрдеा рдЕрдкрдиे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХिрд╕ी рднी рдзрд░्рдо рдХो рдоाрдирдиे рдХी рд╕рдмрдХो рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рджी рдЧрдИ рдеी। рд░ाрдЬрдХрд░्рдордЪाрд░िрдпों рдХो рд╕्рд╡ेрдЪ्рдЫाрдкूрд░्рд╡рдХ рдХिрд╕ी рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЧिрд░рдл्рддाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рди рдеा। рдЕрднिрдпुрдХ्рддों рдкрд░ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдоुрдХрджрдоा рдЪрд▓ाрдиे рддрдеा рди्рдпाрдпाрд▓рдп рд╕े рджрдг्рдб рдкा рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдЬेрд▓ рдоें рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рдеा рдЕрди्рдпрдеा рдирд╣ीं। рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХो рдХाрдиूрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ीрдоिрдд рднी рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рдеा।
рдЗрдЯों рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рддे рд╕рдордп рдпрд╣ рдЪिрди्рддा рдеी рдХि рдЬाрдкाрди рдХे рдиेрддाрдУं рдХे рд╣ाрдеों рдоें рд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░ीрднूрдд рд░рд╣े। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╡рд░िрд╖्рда рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮों рдХे рдПрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдХा рд╡िрдзाрди рдоें рдмाрдж рдоें рдЖрдпोрдЬрди рдХिрдпा рдЧрдпा। рд╕ाрдорди्рддी рдпुрдЧ рдХी рдпाрдж рджिрд▓ाрдиे рд╡ाрд▓े рдЬрдиेрд░ो рдоें рд╡े рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдиेрддा рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХाрд▓ - рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рдиेрддृрдд्рд╡ рдХिрдпा рдеा। рдпрд╣ рд╕ंрдЧрдарди рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рддрдеा рдпुрдж्рдз рдФрд░ рд╢ांрддि рд╕рд░ीрдЦे рдмрдб़े-рдмрдб़े рдк्рд░рд╢्рдиों рдкрд░ рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХो рд╕рд▓ाрд╣ рджेрддा рдеा।
рдЗрд╕ рдирдпे рд╡िрдзाрди рдХा рд╡िрдд्рдд рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдЫрдаा рдЕрдз्рдпाрдп рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд░ूрдЪिрдХрд░ рдПрд╡ं рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рд╢ाрд╕рди рдХी рдЬрдб़ों рдкрд░ рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рд╣ाрд░ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдеा । рдпрдж्рдпрдкि рдмрдЬрдЯ рдпा рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдЖрдп-рд╡्рдпрдп рдХे рдк्рд░рднाрд╡рдХाрд░ी рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рдиिрдо्рди рд╕рджрди рдХी рд╕рд╣рдорддि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдеी рдХिрди्рддु рдЗрд╕ рд╕рджрди рдХो рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╡िрдд्рддीрдп рдЕрдзिрдХाрд░ рдпा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдирд╣ीं рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। рд╕рджрди рдХे рдЗрд╕ рдЕрдзिрдХाрд░ рдХा рдЕрдкрд╣рд░рдг рдпрд╣ी рд╕ाрд╡рдзाрдиी рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рджेрд╢ рдХी рдХрд░ рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╡िрдзाрди рд▓ाрдЧू рд╣ोрдиे рдХे рдкूрд░्рд╡ рд╣ी рдмрди рдЪुрдХी рдеी, рдЗрд╕рд▓िрдП рдоें рдпрд╣ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЧрдИ рдХि рдЪाрд▓ू рдХрд░ों рдоें рд╕ंрд╢ोрдзрди рдХрд░рдиे рдпा рдирдпे рдХрд░ों рдХे рд▓рдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХो рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрдЧी। рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХीрдп рд╢ुрд▓्рдХों, рдоुрдЖрд╡рдЬों рддрдеा рдХ्рд╖рддिрдкूрд░्рддिрдпों рдХे рд░ूрдк рдоें рдХुрдЫ рдРрд╕ी рд░ाрдЬрддंрдд्рд░ рдЖрдп рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЧрдИ, рдЬो рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рд░рдЦी рдЧрдИ। рд╡्рдпрдп рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рдХि 'рд╡िрдзाрди рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рджрдд्рдд рд╕рдо्рд░ाрдЯ् рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╡्рдпрдпों (рдЬैрд╕े рдХि рд╡ेрддрди) рдпा рдХाрдиूрдиों рдХो рд▓ाрдЧू рдХрд░рдиे рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЦрд░्рдЪ рдпा рд╢ाрд╕рди рдХे рд╡ैрдз рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ों рдкрд░ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдпों рдХो рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХी рд╕рд╣рдорддि рдХे рдмिрдиा рди рддो рдХрдо рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░। рдЖрдХрд╕्рдоिрдХ рд╡्рдпрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдиिрдзि рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рддрдеा рд╡िрд╢ेрд╖ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рд╕े рдзрди рдХी рдоाँрдЧ рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा। рдпрд╣ рднी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЧрдИ рдеी рдХि рдпрджि рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдирдпे рдмрдЬрдЯ рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рдордиा рдХрд░ рджे, рддो рдкिрдЫрд▓े рдмрдЬрдЯ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡िрдд्рддीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЬा рд╕рдХेрдЧी। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेंрдЯ рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╡िрдд्рддीрдп рдЕрдзिрдХाрд░ рдпрд╣ рд░рд╣ рдЧрдпा рдеा рдХि рд╡рд╣ рдЦрд░्рдЪ рдХा рдмрдв़рдиा рд░ोрдХ рд╕рдХрддी рдеी।
рд╕рди् 1889 рдИреж рдХे рд╢ाрд╕рди-рд╡िрдзाрди рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрдкाрди рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рддрдеा рд╢ाрд╕рди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рджेрд╢ों рдХे рдиिрдХрдЯ рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдпा рдеा। рдпрдж्рдпрдкि рдл्рд░ांрд╕, рдЕрдоेрд░िрдХा рддрдеा рдм्рд░िрдЯेрди рд▓ोрдХрддंрдд्рд░рд╡ाрдж рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЬाрдкाрди рд╕े рдХाрдлी рдЖрдЧे рдеे рдХिрди्рддु рдЬрд░्рдордиी, рдЖрд╕्рдЯ्рд░िрдпा рддрдеा рд╕्рдкेрди рд╕рд░ीрдЦे рдХुрдЫ рдРрд╕े рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдеे рдЬो рдЬाрдкाрди рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЙрди्рдирдд рдирд╣ीं рдеे। рд░ूрд╕, рдЯрд░्рдХी рдЖрджि рдХी рд╕рд░рдХाрд░ें рдЬाрдкाрди рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдХृрдд рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдЕрдзिрдХ рдиिрд░ंрдХुрд╢ рд╡ рд╕्рд╡ेрдЪ्рдЫाрдЪाрд░ी рдеी। рдпूрд░ोрдк рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдХो рд╕ाрдорди्рдд рдкрдж्рдзрддि рдПрд╡ं рдПрдХрддंрдд्рд░ рд╢ाрд╕рди рдХा рдЕрди्рдд рдХрд░ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдоें рд╕рджिрдпों рд▓рдЧी рдеी, рдкрд░ рдЬाрдкाрди рдиे рдЪौрдеाрдИ рд╢рддाрдм्рджी рд╕े рдХрдо рдоें рд╣ी рд╕ाрдорди्рдд рдкрдж्рдзрддि рддрдеा рдиिрд░ंрдХुрд╢ рд╢ाрд╕рди рдХा рдЕрди्рдд рдХрд░ рдПрдХ рдРрд╕े рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдЬो 19рд╡ीं рд╢рддी рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпों рдХे рдЕрдиुрдХूрд▓ рдеा। рд╡ैрдзाрдиिрдХ рдЖрди्рджोрд▓рди рдХे рдЗрд╕ рд╡рд░्рдгрди рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдЬाрдкाрди рдоें рдк्рд░рдЬाрддंрдд्рд░ рдХा рдЬрди्рдо ‘рдЕрдиाрдпाрд╕ рд╡िрд╕्рдлोрдЯ рдпा рдХ्рд░ांрддि рд╕े рдирд╣ीं рд╡рд░рди् рд╡िрдХाрд╕ рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ुрдЖ рд╣ै।
рдпрдж्рдпрдкि рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдШोрд╖рдгा рд╕рди् 1889 рдИреж рдоें рд╣ुрдИ рдХिрди्рддु рд╡िрдзाрди рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рд╕рди् 1890 рдИреж рдоें рд▓ाрдЧू рд╣ुрдЖ рдЬрдмрдХि рдкрд╣рд▓ी рдбाрдпрдЯ рдХा рд╕ंрдЧрдарди рдФрд░ рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдЖрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ। рдЪुрдиाрд╡ों рдХे рд╣ोрддे рд╣ी рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рдорддрднेрджों рдХी рд░ूрдкрд░ेрдЦा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдИ। рдиिрдо्рди рд╕рджрди рдоें рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓ों рдХा рддрдеा рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдкрд░ рдХुрд▓ рдХे рдиेрддाрдУं рдХा рдЖрдзिрдкрдд्рдп рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рдЧрдпा। рдбाрдпрдЯ рдХे рдкाрд╕ рдЗрддрдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рддो рдеे рд╣ी рдХि рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рднी рдХाрд░्рдп рдоें рдмाрдзा рдбाрд▓ рд╕рдХे рдХिрди्рддु рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдЙрд╕рдХे рдкाрд╕ рди рдеे। рд╢ाрд╕рди рдиे рдЗрди рджो рдЕंрдЧों рдбाрдпрдЯ рд╡ рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдХे рдмीрдЪ рдорддрднेрджों рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рди рдеी। рд╕рдо्рд░ाрдЯ् рдХे рдкाрд╕ рдЕрдкीрд▓ рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдиिрд░्рдгрдпाрдд्рдордХ рдШोрд╖рдгा рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдЗрд╕ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХा рдиिрд░ाрдХрд░рдг рд╣ो рд╕рдХрддा рдеा। рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдоें рдордиोрдиीрдд рдХुрд▓ рдиेрддाрдУं рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рд╢ाрд╕рди рдЪрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╣ी рд░ाрд╕्рддा рдеा рдХि рдпा рддो рд╡े рдбाрдпрдЯ рдкрд░ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХрд░ें рдпा рдбाрдпрдЯ рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдЧрддिрд░ोрдз рдХी рдЪिрди्рддा рди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╢ाрд╕рди рдЪрд▓ाрддे рд░рд╣ें। рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рдЕрд╕рд▓ी рд╕рдоाрдзाрди рдеा рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдХा рдбाрдпрдЯ рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рд╣ोрдиा, рдХिрди्рддु рдЗрд╕ рд╕рдорд╕्рдпा рдкрд░ рдХिрд╕ी рдиे рд╡िрдЪाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдеा। рдЕрдзिрдХाрд░ी рддंрдд्рд░- рдЬेрдирд░ो рддрдеा рдоंрдд्рд░ि-рдкрд░िрд╖рдж् рдиे рдЗрд╕ рд╕рдорд╕्рдпा рдХे рд╕рдоाрдзाрди рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд╕рднा рдХो рдмाрд░-рдмाрд░ рднंрдЧ рдХрд░ाрдХрд░ рдирдП рдЪुрдиाрд╡ рдХрд░ाрдпे рддाрдХि рдЙрдирдХे рд╕рдорд░्рдердХ рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд╕рднा (рдиिрдо्рди рд╕рджрди) рдоें рдмрд╣ुрд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рдЖ рд╕рдХे। рдирдпे рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рд▓ाрдЧू рд╣ोрдиे рдХे рдЪाрд░ рд╡рд░्рд╖ों рдмाрдж рддрдХ рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХो рд╡िрд░ोрдзी рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд╕рднा рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा рдкрдб़ा। рддीрди рдмाрд░ рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХा рдкुрдирд░्рдЧрдарди рд╣ुрдЖ। рдХрдИ рдмाрд░ рдбाрдпрдЯ рднी рднंрдЧ рдХी рдЧрдИ।
![]() |
Major Provisions of the Meiji Constitution |
End of Articles..... Thanks....
Thursday, 4 August 2022
рд╡िрдпрддрдиाрдо рдпुрдж्рдз рдХी рд╡िрд╡ेрдЪрдиा
рдкृрд╖्рда рднूрдоि - рдж्рд╡िрддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рдпुрдж्рдз рдХे рдкूрд░्рд╡ рд╡िрдпрддрдиाрдо, рд▓ाрдУрд╕ рдФрд░ рдХрдо्рдмोрдбिрдпा рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд░ूрдк рд╕े рдл्рд░ांрд╕ рдХा рд╣िंрджрдЪीрди рдиाрдордХ рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢ рдеा। рдж्рд╡िрддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рдпुрдж्рдз рдоें рд╣िंрджрдЪीрди рдХे рдЕрдиेрдХ рднाрдЧों рдкрд░ рдЬाрдкाрди рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ो рдЧрдпा। рдЗрд╕рдХे рдкूрд░्рд╡ рд╕े рд╣ी рд╣िंрджрдЪीрди рдоें рдл्рд░ांрд╕ рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖंрджोрд▓рди рдЪрд▓ рд░рд╣ा рдеा।
рдЬाрдкाрди рдХा рд╡िрд░ोрдз - рд╣ो-рдЪी-рдоिрди्рд╣ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рд╕рдмрд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдиेрддा рдеे। рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рд╡िрдпрддрдиाрдоी рдЬрдирддा рдиे рдЬाрдкाрдиी рдХрдм्рдЬे рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдФрд░ рд╡िрдпрддрдоिрди्рд╣ рдиाрдо рд╕े рдПрдХ рдЬрдирд╕ेрдиा рдХा рд╕ंрдЧрдарди рдХिрдпा। рдж्рд╡िрддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рдпुрдж्рдз рдХे рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрдиे рддрдХ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рдмрдб़े рд╣िрд╕्рд╕े рдкрд░ рд╡िрдпрддрдоिрди्рд╣ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╣ो рдЪुрдХा рдеा। рдЕрдЧрд╕्рдд, 1945 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╣ो рдЪी рдоिрди्рд╣ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдЧрдгрддंрдд्рд░ рдХी рдШोрд╖рдгा рд╣ुрдИ।
рдл्рд░ांрд╕ рдХे рд╕ाрде рдпुрдж्рдз - рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1945 рдоें рд╡िрдпрддрдиाрдо рдкрд░ рдкुрдиः рдЕрдзिрдХाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рд╕ेрдиा рд╡рд╣ाँ рдЖ рдЧрдИ। 1946 рдИреж рдоें рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рд╕ेрдиा рддрдеा рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд╡िрдпрддрдоिрди्рд╣ рд╕ेрдиा рдоें рдпुрдж्рдз рдЫिрдб़ рдЧрдпा। рдл्рд░ांрд╕ рдиे рдмाрдУ-рджाрдИ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рд╡рд╣ाँ рдПрдХ рдХрдардкुрддрд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ рднी рдмैрдаा рджी। рдл्рд░ांрд╕ рдФрд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХा рдпुрдж्рдз рд▓рдЧрднрдЧ рдЖрда рд╡рд░्рд╖ों рддрдХ рдЪрд▓ा। 1954 рдИреж рдоें рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд╕ेрдиा рд╡िрдпрддрдоिрди्рд╣ рдиै рджिрдПрди рдмिрдПрди-рдлू рдХे рдХिрд▓े рдХे рдкाрд╕ рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рд╕ेрдиा рдХो рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдкрд░ाрдЬिрдд рдХिрдпा। рджिрдПрдирдмिрдПрди-рдлू рдоें рдл्рд░ांрд╕ीрд╕िрдпों рдХी рдкрд░ाрдЬрдп рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХाрдлी рджिрдиों рддрдХ рд╣ोрддी рд░рд╣ी рдХ्рдпोंрдХि рдмिрдиा рдЖрдзुрдиिрдХ рд╢рд╕्рдд्рд░ों рдХे рдПрдХ рдЬрдирд╕ेрдиा рд╡िрдпрддрдоिрди्рд╣ рдиे рдл्рд░ांрд╕ рдЬैрд╕े рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рджेрд╢ рдХो рдпुрдж्рдз рдоें рд╣рд░ा рджिрдпा рдеा।
рдЬेрдиेрд╡ा рдХा рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдФрд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХा рд╡िрднाрдЬрди - 1954 рдИреж рдоें рдЬेрдиेрд╡ा рдоें рдПрдХ рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдмुрд▓ाрдпा рдЧрдпा। рдЗрд╕рдХे рдиिрд░्рдгрдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХो рджो рднाрдЧों рдоें рдмाँрдЯ рджिрдпा рдЧрдпा-рдЙрдд्рддрд░ी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдФрд░ рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо। рд╕ाрде рд╣ी, рджो рд╡рд░्рд╖ों рдХे рднीрддрд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХे рд▓िрдП рдЪुрдиाрд╡ рдХрд░рдиे рдХा рднी рдиिрд╢्рдЪрдп рдХिрдпा рдЧрдпा। рд▓ाрдУрд╕ рдФрд░ рдХрдо्рдмोрдбिрдпा рдХो рднी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।
рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╕ाрде рдпुрдж्рдз - рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рд╡िрднाрдЬрди рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ाँ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдЖंрджोрд▓рди рдХा рдПрдХ рдирдпा рджौрд░ рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ। рд╡िрднाрдЬрди рд╕ंрдмंрдзी рд╕рдордЭौрддे рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЙрдд्рддрд░ी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдоें рд╣ो рдЪी рдоिрди्рд╣ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрджी рд╕рд░рдХाрд░ рдмрдиी рдФрд░ рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдоें рди्рдпो-рдкिрди्рд╣-рд╡िрдпрдо рдиे рд╢ाрд╕рди рд╕ंрднाрд▓ा। рдкрд░, рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╕рдорд░्рдерди рд╕े рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдоें рдмрдиी рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЬेрдиेрд╡ा рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдХे рдЪुрдиाрд╡ рдХрд░ाрдиे рдФрд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХे рдлैрд╕рд▓े рдХो рдоाрдирдиे рд╕े рдЗрдирдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा। рдлрд▓рдд:, 1960 рдИреж рдоें рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рдЬрди рдЖंрджोрд▓рди рдЖрд░ंрдн рд╣ो рдЧрдпा। рд╡рд╣ाँ рдХी рдЬрдирддा рдиे 'рдХांрдЧ' рдиाрдордХ рдПрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдмрдиाрдпा рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рд╣िंрд╕ाрдд्рдордХ рдХाрд░्рд░рд╡ाрдИ рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджी। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╡िрдпрддрдиाрдо рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╡िрдпрддрдиाрдо рдоें рдмрдб़े рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рд╕ैрдиिрдХ рд╣рд╕्рддрдХ्рд╖ेрдк рдХिрдпा। рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рдЖंрджोрд▓рди рдХो рджрдмाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдоेрд░िрдХा рдиे рдЖрдзुрдиिрдХ рдЕрд╕्рдд्рд░-рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕े рд▓ैрд╢ рд▓ाрдЦों рд╕ैрдиिрдХों рдХो рд╡рд╣ाँ рднेрдЬ рджिрдпा। рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рдЬрдирддा рдиे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоुрдХ्рддि рдоोрд░्рдЪा рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рдЫाрдкाрдоाрд░ рдпुрдж्рдз рдЖрд░ंрдн рдХрд░ рджिрдпा। рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХो рдЙрдд्рддрд░ी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХा рднी рд╕рдорд░्рдерди рдк्рд░ाрдк्рдд рдеा। рдЕрддः рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ेрдиा рдиे рдЙрдд्рддрд░ी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдоें рднी рдпुрдж्рдз рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕ рдпुрдж्рдз рдоें рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ेрдиाрдУं рдХो рднाрд░ी рдмрдо рд╡рд░्рд╖ा рдХे рдХाрд░рдг рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рдмрдб़ी рдХ्рд╖рддि рд╣ुрдИ। рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ेрдиाрдУं рдиे рдХीрдЯाрдгु рдпुрдж्рдз рдХे рдЕрд╕्рдд्рд░ों рдХा рднी рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा।
рд╡िрдпрддрдиाрдо рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि - рдЗрд╕ рдпुрдж्рдз рдХे рдк्рд░рд╢्рди рдкрд░ рдЕрдоेрд░िрдХा рджुрдиिрдпा рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рджेрд╢ों рд╕े рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЕрд▓рдЧ-рдерд▓рдЧ рдкрдб़ рдЧрдпा। рдХрдИ рджेрд╢ों рдиे рдЕрдоेрд░िрдХा рдХी рдХाрд░्рд░рд╡ाрдИ рдХी рддीрд╡्рд░ рдиिंрджा рдХी рд╕्рд╡рдпं рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рднी рдЗрд╕ рдпुрдж्рдз рдХा рд╡िрд░ोрдз рд╣ुрдЖ। 1975 рдИреж рдХे рдЖрд░ंрдн рдоें рдпुрдж्рдз рдПрдХ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдоोрдб़ рдкрд░ рдЖрдпा। рдЙрдд्рддрд░ी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдФрд░ рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоुрдХ्рддि рдоोрд░्рдЪा рдХी рд╕ेрдиाрдПँ рдкूрд░े рджेрд╢ рдкрд░ рдЫा рдЧрдИ। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕рдорд░्рдеिрдд рд╕ेрдиाрдУं рдХा рд╕рдлाрдпा рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕ рдпुрдж्рдз рдоें рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд▓рдЧрднрдЧ 54 рд╣рдЬाрд░ рд╕ैрдиिрдХ рдоाрд░े рдЧрдП। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ेрдиा рд╡िрдпрддрдиाрдо рд╕े рд╣рдЯрдиे рд▓рдЧी рдФрд░ 30 рдЕрдк्рд░ैрд▓, 1975 рддрдХ рд╕ाрд░ी рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ेрдиा рд╣рдЯ рдЧрдИ। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рд╕ैрдЧोрди рдХो рдоुрдХ्рдд рдХрд░ा рд▓िрдпा рдЧрдпा।
рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХा рдПрдХीрдХрд░рдг - 1976 рдИреж рдоें рдЙрдд्рддрд░ी рдФрд░ рджрдХ्рд╖िрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдоिрд▓рдХрд░ рдПрдХ рд╣ो рдЧрдП। рд╕ैрдЧोрди рд╢рд╣рд░ рдХा рдиाрдо рдорд╣ाрди рд╡िрдпрддрдиाрдоी рдиेрддा рд╣ो-рдЪी-рдоिрди्рд╣ рдХी рд╕्рдоृрддि рдоें рд╣ो-рдЪी-рдоिрди्рд╣ рдирдЧрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा।
рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рддрдеा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░ाрдк्рддि рдХा рдорд╣рдд्рд╡ - рдЙрдд्рддрд░ी рдФрд░ рджрдЦिрдгी рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рддрдеा рдЙрдирдХा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрджрдп рд╡िрд╢्рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдШрдЯрдиा рд╣ै। рдПрдХ рдЫोрдЯे рд╕े рджेрд╢ рдиे рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╢рдХ्рддि рдХी рд╕ेрдиा рдХा рдбрдЯрдХрд░ рдоुрдХाрдмрд▓ा рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрд╕े рдкрд░ाрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдкूрд░्рдг рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдеी рддрдеा рдЕрдкрдиा рдПрдХीрдХрд░рдг рдХिрдпा рдеा। рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рджेрд╢ों рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░рдгाрд╕्рд░ोрдд рд░рд╣ेрдЧा।
рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╣рд╕्рддрдХ्рд╖ेрдк рдХे рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХो рдПрдХ рдФрд░ рдпुрдж्рдз рдХрд░рдиा рдкрдб़ा। рдл्рд░ांрд╕ рддрдеा рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдХे рд▓िрдП рд╡िрдпрддрдиाрдо рдФрд░ рдХंрдмोрдбिрдпा рддрдеा рд▓ाрдУрд╕ рдХी рдЬрдирддा рдиे рдоिрд▓рдХрд░ рдпुрдж्рдз рдХिрдпा рдеा। рдЕрдоेрд░िрдХा рдХी рд╕ेрдиा рдХे рдХрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рд╡िрдпрддрдиाрдо рдФрд░ рдХंрдмोрдбिрдпा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдП।
рдХंрдмोрдбिрдпा рдоें рдкोрд▓рдкोрдЯ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдЧрдарди рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдХंрдмोрдбिрдпा рдХी рдЬрдирддा рдкрд░ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рдФрд░ рдирд░рд╕ंрд╣ाрд░ рдХी рдиीрддि рдЕрдкрдиाрдиे рд▓рдЧी। рдРрд╕ा рдЕрдиुрдоाрди рд╣ै। рдХि рд▓рдЧрднрдЧ рддीрд╕ рд▓ोрдЧों рдХो рдоाрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। 1979 рдИреж рдоें рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХंрдмोрдбिрдпा рдХी рдЬрдирддा рдХी рдорджрдж рдХे рд▓िрдП рдЖрдЧे рдЖрдИ। рдЙрд╕рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рдкोрд▓рдкोрдЯ рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рд╣рдЯा рджिрдпा рдЧрдпा। рдкрд░, рдкोрд▓рдкोрдЯ рдХी рд╕ेрдиा рдиे рдеाрдЗрд▓ैंрдб рд╕े рдоिрд▓ी рд╕ीрдоा рдХे рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рд╕े рдпुрдж्рдз рдХрд░рдиा рдЬाрд░ी рд░рдЦा। рд╣ाрд▓ рдоें рд╡िрдпрддрдиाрдо рдХी рд╕ेрдиा рдХंрдмोрдбिрдпा рд╕े рд╣рдЯ рдЧрдИ рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ाँ рд╢ांрддि рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╣ेрддु рдмाрддрдЪीрдд рдЬाрд░ी рд╣ै। рдкोрд▓рдкोрдЯ рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЪीрди рдХा рд╕рдорд░्рдерди рдк्рд░ाрдк्рдд рдеा। 1979 рдИреж рдоें рдЪीрди рдиे рд╡िрдпрддрдиाрдо рдкрд░ рднी рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпा рдеा, рдкрд░ рдЙрд╕े рдХोрдИ рд╕рдлрд▓рддा рдирд╣ीं рдоिрд▓ी।
![]() |
Vietnam War Review |
End of Articles.... Thanks....